1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.d4 ed4
Morphy’ nin rakiplerinde sık sık gözlemlenen tempo yitirme durumu:
3…ed4, bir gelişme hamlesi değildir ve bunun tempo yitirdiği de söylenemez; Beyaz, piyonu geri almak için ileride Ad4 oynamak durumundadır.
F3’teki gelişmiş atı ikinci kez oynattığından artık bir gelişme hamlesi olamaz. Buna karşılık 4.Ad4 ile yanıtlarsa, bu tempo yitimine yol açar.
Beyazın d4’te, siyahın c6’da birer atı bulunuyor. Buna karşılık beyazın hala gelişmiş bir taşı var; d4’teki vezir.
Karşı Merkez açılışında ise durum değişik.
1.e4 d5’ten sonra beyaz 2.ed5 oynarsa, ilk başta siyah 2…Vd5 ile zaman kazanırmış gibi görünüyor. Ancak vezir d5’te saldırılara açık olduğundan, beyaz 3.Ac3 ile tempoyu eşitleyebilir.
“1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.d4” açılışı, “İskoç Açılışı” diye bilinir. e5 piyonu saldırı altında olduğundan ve kuvvetlice savunulamadığından siyahın yapabileceği en iyi hamle 3…ed4’tür. Oyun bundan sonra genellikle 4.Ad4 ile devem eder ve e4’teki piyondan ötürü beyaz, merkezde alan kazanmış gibi görünür. Ancak siyah, tutarlıca saldıracak olursa e4 piyonunu ortadan kaldırabilir. Bu saldırı doğrudan olabileceği dolaylı da olabilir.
Siyah için en iyi seçenek, e4’e d5’e saldıran gelişme hamleleridir; çünkü ancak böylece e4 piyonunun baskısı kaldırılıp d5 gerçekleştirilebilir. Buna karşılık beyazın görünürdeki üstünlüğünü gerçek kazanca çevirebilmesi ancak e4, d5 karelerini kontrol altına almasına ve siyahın d5 ile oyunu açmasını engellemesine ya da geciktirmesine bağlı.
4.Af6 (e4 ve d5’e saldırıyor) 5.Ac3 (Aynı kareleri koruyor)
5….Fb4 (saldırıyı sürdürüyor) 6.Ac6 (7.Fd3’ü hazırlayan bu hamle beyazın e4’ü savunmak için son olanağı) 6.bc6 7.Fd3. Siyah amacına ulaştı ve oyun denge halinde.
4.Fc4
Beyaz burada Gambit’i hızlı gelişme için değil, zamanın eğilimleri f7’ye erken saldırı yöneltmek için oynamaktadır. Morphy bu saldırıyı çürütmüştür.
4…Fc5 5.Ag5
Bu hamle iki nedenle yanlıştır:
Birincisi, beyaz gelişmiş bir taşı ikinci kez oynuyor ve tempo yitirerek siyaha gelişme üstünlüğü veriyor; ikincisi, beyaz açılışın merkez üstünlüğünü rakibe bırakıyor.
Burada, en iyi sürdürüm, 5.c3 ve …dc3’ten sonra 6.Ff7 Şf7 7.Vd5 olur.
5…Ah6
Siyah kendisini gelişme hamlesi ile savunuyor.
6.Af7 Af7 7.Ff7 Şf7 8.Vh5
8…g6 9.Vc5
Beyazın tek gelişmiş taşı vezir. O da saldırıya hedef olarak üstünlüğün siyaha geçmesini engelleyemeyecek. Eğer siyah 5.hamlede… Ah6 yerine 5 …Ae5 oynamış olsaydı konum 6.Af7 Af7 7.Ff7 Şf7 8.Vh5 g6 9.Vc5 olacaktı.
9…d6 10.Vb5 Ke8 11.Vb3
Veziri ortalıkta dolaştırmakla beyaz zaman kaybediyor. Bu noktadan sonra Morphy üstün bir oyunla kazanca gidiyor. Beyaz 11. hamle için rok öneriyoruz.
11…d5 12.f3 Aa5 13.Vd3 de4 14.fe4 Vh4
15.g3 Ke4 16.Şf2 Ve7 17.Ad2 Ke3 18.Vb5 c6 19.Vf1 Fh3 20.Vd1 Kf8
Yalnızca gelişmiş taşlarla oynayarak yedeklerini oyuna sokmayı atlayan satranç öğrencileri bu hamleden bir ders alabilirler.
21.Af3 Şe8 Terk.
Kaynak: Satrançta Büyük Ustalar Modern Görüşler, Richard Reti
Orta seviye 7. derse devam etmek için tıkayınız…
