Satranç oyuncuları için ileri görüşlülük, yani ileri hamleleri görebilmek son derece önemlidir. İleri hamleleri görebilmek zaman zaman fazlaca abartılıyor olsa da sezgi ve hesaplama arasında inanılmaz bir dinamik olduğunu da kabul etmeliyim. Bol pratik ve inceleme ile hamle tahminleri anlamında ileri görüşlülük kazanılabilir.
Aşağıda az bilinen ama şaşırtıcı bir örnekten bahsedelim. Beyazlar oyunun sonundaki yaratıcılığı ile tarihe geçiyor. Birlikte inceleyelim.
Short – Timman, Tilburg / 1991
1.e4 Af6 Alekhine Savunması 2.e5 Ad5 3.d4
1.e4 e5 2.d4 d5 gibi klasik merkez yaklaşımına karşın Alekhine Savunması, beyazların merkezi piyonlarıyla işgal etmesine izin verir. Oyundaki hamlenin dışındaki diğer yol şudur:
[3.c4 Ab6 4.d4 d6 5.f4 Beyazın büyük bir merkezi var. Siyahın düşüncesi c7-c5 ve f7 – f6 hamleleri ile merkezi yıkmak. Açılış teorisine göre bu konum beyazlar için çok da iyi değil. Oyundaki hamle daha sık oynanan yoldur.]
3…d6 4.Af3 g6 5.Fc4 Ab6 6.Fb3 Fg7 7.Ve2
Alekhine Savunması üst düzey maçlarda nadiren kullanılır.
[7.Abd2 O-O 8.h3 a5 9.a4 dxe5 10.dxe5 Aa6 11.O-O Ac5 12.Ve2 Ve8 13.Ae4 Abxa4 0-1
Spassky,B – Fischer, R/Reykjavik, 1972
7…Ac6 8.O-O O-O 9.h3 a5
10.a4 Siyahın a5-a4 düşüncesini engelliyor. Buna karşılık a4 piyonu bazen zayıflık oluşturabilir. 10…dxe5 11.dxe5 Ad4 12.Axd4 Vxd4
Siyah atların değişimi ile vezirini merkezleştiriyor ve e5 piyonuna baskı yapmaya devam ediyor. 13.Ke1 e6 [13…Fe6 Bu hamle ilginç olmakla beraber yeterli değil.
14.Fxe6 fxe6 Siyah Kf8-f5 oynayarak e piyonuna baskıyı arttırmak istiyor.15.Ad2! Kf5 16.Af3 g7’deki filin merkezdeki piyon diziliminden dolayı etkisiz kalıyor.
[13…Ff5!? 14.Ad2 Vd7 15.Af3 Fe6 16.Kd1 Vc8 17.Vb5 Fxb3 18.Vxb3]
[13…Fd7!?] 14.Ad2 Ad5
Siyah ileride olabilecek Fc1-e3 hamlesinden ötürü atı mekezileştiriyor.
[14…Fd7!? 15.Af3 Vc5 16.Fe3 Vb4]
15.Af3 Vc5 16.Ve4
Beyaz veziriyle şah kanadına saldırıyor.
16…Vb4 17.Fc4!
Piyon kazanma yoluna gitmiyor. [17.Fxd5 exd5 18.Vxd5 Fe6 devam yolundan sonra siyahın fil çifti ve iyi gelişimi er kaybını karşılar.]
17…Ab6 18.b3!
18…Axc4 19.bxc4
Tehdit 20.Fa3.
19…Ke8 20.Kd1!
Siyah 20..Fd7 ile filini çıkabilse tüm sorunları kaybolacaktı. Bazen basit gibi görünen bir hamle psikolojik sebeplerden dolayı zor hale gelebilir.
Kale ile oynamak, kalenin üçüncü hareketi olacağından yanlış görünüyor. Hâlbuki 20.Kd! Hem kaleyi açık hatta getiriyor hem de filin çıkışını engelliyor.
20…Vc5 21.Vh4 b6 22.Fe3 Vc6?!
Siyah aktif savunma yapmaya kalkışıyor. 22…Vf8 ile şah kanadının savunmasına dönmek daha iyiydi.
23.Fh6 Fh8
Siyah savunma filini kesmiyor ancak fikrini değiştirecek.
24.Kd8! Fb7 25.Kad1 Fg7
[25…Vxa4 26.Ve7 Fxf3 27.gxf3 Vc6 28.Fg5 Fxe5 29.K1d7 ve beyaz kazanır.]
26.K8d7!
Beyaz etkin kalelerini kesmemeli.
[26.Fxg7 Kaxd8 27.Kxd8 Kxd8 28.Vxd8+ Sxg7 Siyah mücadeleye devam ediyor.]
26…Kf8 27.Fxg7 Sxg7 28.K1d4!
Bu durumda pek çok oyuncunun ilk aklına gelen vezir ve at ile mat arayışına girmek olurdu. Oysa Fb7 ve Vc6’nın g2’de mat tehdidi yaratmasından at hareket edemezdi. Bu yüzden kaleyi etkinleştirmek daha iyi.
28…Kae8 29.Vf6+ Sg8 30.h4
Tehdit! h4-h5-h6. Siyah şah kanadını biraz daha zayıflatmak zorunda.
30…h5 Beyaz ise oldukça iyi durumda.
31.Sh2! Bir bekleme hamlesi mi?
31…Kc8 32.Sg3!
Şf4-g5-h6 ve Vg7 ve mat!
Belki de satranç tahtasında görebileceğimiz en olağanüstü manevra. Bunu yapmanın zorluğu ise daha önceki bilgilerimizin etkisiyle şartlanmamızdan ortaya çıkıyor. “Oyunda vezirler varken şah ortada olmamalı” veya “Oyun sonuna girildiği zaman şahın gücü daha da artar” gibi aslında genelde doğru düşünceler bu manevrayı bulabilmeyi zorlaştırıyor.
Unutulmamalı ki tahta başındaki istisnalar ile fark yaratabilen oyuncular ileri seviyeye gelirler.
32…Kce8
Siyah beklemede.
33.Sf4 Fc8 34.Sg5!!
Şah tüm asaletiyle mata gidiyor. Siyah terk etti.
[34.Sg5 Sh7 35.Vxg6+ Sh8 36.Vh6+ Sg8 37.Sf6 Oyun böyle de bitebilirdi.]
1-0
Ve dersimizin sonuna geldik. Dersin başında da belirttiğim gibi bol pratik ve inceleme hem sezgisel anlamda hem de hesaplama anlamında size yardımcı olacaktır. Bu size istediğiniz ileri görüşlülüğü sağlar.
Satranç ileri seviye 7. ders için buraya tıklayınız…
