Taktik Temalar

Bu derste satrançta taktik temaları biraz detaylandıralım. Bu tür konular genelde keyiflidir. Sizin de keyif alacağınızı umuyorum.

· Açmaz: Açmazlar, saldırılan bir taşın, arkasındaki bir başka taş ya da kareyi açıkta bırakmadan hareket edemediği durumda oluşur.

· Çatal (Çifte atak): Çatallar/Çifte saldırılar oyuncunun taşı aynı anda birden fazla rakip taşa ya da önemli kareye saldırdığında oluşur. Rakip tüm tehditlere bir anda karşılık veremez ve böylece malzeme kaybeder.

· Şiş: Saldırılan taşın bir başka taş ya da karenin önünde olduğu, ve bu saldırılan taşın, arkasındaki taş ya da kareden daha önemli olduğu duruma denir.

· Açarak şah çekme (Açarak tehdit): Açarak tehdit, oyuncunun bir taşı oynatarak, oynatmış olduğu taşın önceden önünü kesiyor olduğu bir saldırıyı açtığı duruma denir. Bu tehdit bir başka taşa ya da önemli bir kareye yönelik olabilir.

· Çifte Şah Teması: Açarak şah çekerken oynanan taşında şahı tehdit etmesidir. Karşı taraf şahından başka taşını oynayamaz. Bu durumdan yararlanan taktik temaya çifte şah teması denir.

· Saptırma: Saptırmada oyuncu önemli kare ya da taşları korumakta olan bir rakip taşı yerinden eder.

· Cezbetme (Decoy): Cezbetme, oyuncunun bir taşı (çoğu zaman bir fedayla) ileride saldırıya uğrayacağı bir kareye çekmesine denir.

· Engelleme: Engelleme, bir taş bir diğerinin yolunu tıkadığında gerçekleşir. Engelleme ile yol kesmenin arasındaki fark, yol kesmede bir taşın bir başka taş ya da kareye olan etkisinin yolunun kesilmesi, engellemede ise taşın daha önce sahip olduğu bir kaçış yolunun tıkanmasıdır.

· Yol Kesme: Yol kesme, oyuncu rakibin kare ya da taşlarından biriyle o kare ya da taşı koruyan bir başka taşın arasına girdiğinde, ya da rakibi kendi taşlarından birini araya sokmaya mecbur ettiğinde olur. Engellemeyle arasındaki fark, yol kesmenin taşın o yoldaki etkisini ortadan kaldırması, engellemenin ise taşın kaçış yolunu tıkamasıdır.

· Savunmayı yok etme: Rakibin savunma taşlarının yok edilerek saldırıyı başarıya götürmeye “savunmayı yok etme” denir.

· Hatları açma: Taşları daha aktif ve rakip için tehlikeli hale getirmek amacıyla, kapalı hatları (kaleler için dikey ve yataylar, filler için çaprazlar) açmak için yapılan hamlelere denir.

· Aşırı yükleme: Aşırı yükleme, savunmadaki bir taşın birden fazla kare ya da taşı koruma görevini üstlendiği, ama tüm bu savunma yükünün aynı anda altından kalkamadığı durumlarda olur. Aşırı yükleme taktikleri hemen her zaman bir saptırma taktiği içerir.

· Kuşatma: Bir taşın gidebileceği güvenli bir kare olmadığı zaman bu taşa kuşatılmış denir. Kuşatma altındaki bir taşın ele geçirilme olasılığı çok yüksektir.

· Zayıf geri yatay: Bazen geri yatay matı mümkün olmasa da, tehdidi malzeme kazanmak için yeterli olabilir.

· Ara hamle: Ara hamle, oyuncunun beklenen bir hamleyi araya bir başka zorlayıcı hamle sıkıştırarak ertelediği ve böylece ertelediği hamlenin oynandığında daha etkili olmasını sağladığı durumda gerçekleşir. Bu ara hamle sık sık rakip tarafından gözden kaçırılır.

· Feda: Feda, bir oyuncunun ileriki hamlelerinde avantaj yakalamak için bilerek taş vermesine denir. Taktik fedalarda malzeme kazancı genellikle çabuk gerçekleşir. Fedalar çoğu zaman diğer taktik motiflerle bir arada kullanılır.

· Sadeleştirme: Sadeleştirme, oyuncunun zaten kazanılmış olan bir avantajı daha belirgin kılmak için malzeme değişmesine denir. Taktik olarak genellikle oyunsonlarında piyon terfisine yardımcı olmak için kullanılır.

· X-Işını Saldırısı: Bir X-Işını Saldırısı, bir taşın, bir kare ya da taşa, bir başka taşın içinden (üzerinden) saldırdığı duruma denir. Bu taktiğin şişten farkı, saldırılan taşın değerinin tanımda önemli olmamasıdır.

· Zugzwang: Zugzwang (hareket etmeme isteği anlamına gelen Almanca bir kelime), bir oyuncunun, yapabileceği tüm hamlelerin konumunu kötüleştireceği durum için kullanılan terimdir. Zugzwang durumunda olan oyuncu, tercih şansı olsaydı hamle yapmamayı seçecekti.

Stratejik Temalar

· Rok atmamış şaha saldırı
· Aynı kanatta rok atmış şaha saldırı
· Ters kanatta rok atmış şaha saldırı
· Merkezi parçalamak
· Merkezi kapatmak
· İzole piyonla oynamak
· İzole piyona karşı oynamak
· Askılı piyonlarla oynamak
· Askılı piyonlara karşı oynamak
· Azınlık Atağı

Aslına bakarsanız yukarıda paylaştığım liste tam değil. Başka stratejik temalar da var ancak kısaca önemli noktalardan bahsetmek istedim. Fazlası için takipte kalabilirsiniz.

Satrançta açılış ve konum prensipleri yazımı okumak için buraya tıklayabilirsiniz